Powrót
Wczesna Fizjoterapia po zabiegu rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego (ACL)
W tym artykule przedstawię założenia fizjoterapii we wczesnej fazie pooperacyjnej po rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego (ACL) wg. Koncepcji Melbourne ACL Rehabilitation Guide 2.0 autorstwa Randall Cooper & Mick Hughes
Najważniejsze cele w Fazie 1 – Wczesna faza pooperacyjna (Recovery from Surgery)
- Pełny wyprost w stawie kolanowym
- Minimalizacja opuchlizny
- Aktywacja mięśnia czworogłowego uda
Operacja rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego (ACLR) jest traumatyczna dla kolana, więc zaleca się odpowiedni czas odpoczynku i regeneracji po wykonanym zabiegu. Pomimo chęci do poprawy siły i zakresu ruchu, w tej fazie autorzy promują odpoczynek przez 1-2 tygodnie. Działania terapeutyczne ograniczają się do podstawowych ćwiczeń poprawiających zakres ruchomości (zgięcie i wyprost stawu kolanowego), aktywację mięśnia czworogłowego, krioterapie i kompresję (PRICE – protect, rest, ice, elevation). Ponadto - ćwiczenia przeciwzakrzepowe, szybka pionizacja - nauka chodu o kulach (o ile nie było jej wcześniej)
Lekarz prowadzący zaleca leczenie farmakologiczne tj. leki przeciwbólowe i przeciwzakrzepowe
Można odnieść wrażenie, że nie jest tego za wiele - nic bardziej mylnego! Powyższe cele są oczywiście tylko wybranymi, najważniejszymi. Poniżej kilka istotnych zagadnień, o których należy pamiętać:
- Wiemy już, że nieco lepszym podejściem będzie POLICE (protection, optimal loading, ice compression, elevation)
- Jeśli chodzi o krioterapię – przeciwbólowo – pierwszy tydzień
- Aktualnie literatura światowa mówi wyraźnie, że warto obciążać kończynę operowaną od razu po zabiegu (w granicach tolerancji - minimum 50%). Chód o kulach, lecz pacjent stara się obciążać kończynę, dążąc z terapeutą do szybkiej reedukacji wzorca chodu. Orteza nie jest wymagana (chyba że zaleci ją lekarz prowadzący), lecz warunkiem jest dobra edukacja pacjenta w celu prewencji rozciągnięcia przeszczepu. Należy pamiętać że orteza może pomóc pacjentowi „wejść” w rehabilitacje w poczuciu względnego bezpieczeństwa, co też jest ważne, szczególnie jeśli mamy do czynienia z pacjentem, który czuje się niepewnie względem ćwiczeń. Niemniej jednak - raczej staramy się jej szybko pozbyć
- Dodatkowo – elektrostymulacja mięśnia czworogłowego 4-6h (!) dziennie. Należy pamiętać aby była to aktywna praca pacjenta – elektrostymulator napina mięsień, a pacjent stara się go aktywnie „dopiąć”
- Aktywacja pośladka
- Zakres zgięcia stawu kolanowego: 90°+
- Aktywacja zginaczy biodra
- Aktywacja mm. kończyny dolnej izometrycznie (czworogłowego w zakresie 90°)
Nic nie stoi na przeszkodzie, aby w tej fazie wykonać trening core i mięśni kończyny dolnej, która jest zdrowa
Ćwiczenia i szczegółowe postępowanie w tej fazie będą już zależne od metody jaką został przeprowadzony zabieg ( ST, BTB/PTG, ścięgno m. czworogłowego, Internal Bracing, syntetyki) i czy przy okazji nie przeprowadzono innych interwencji chirurgicznych, np. szycia łąkotki